Abstract

Kompleks travma, yaşamın erken yıllarında ve genellikle kişilerarası alanda meydana gelen, cinsel istismar, fiziksel şiddet, zorbalık, bakım sistemindeki kalıcı ve olumsuz değişiklikler ile, toplumsal şiddete maruz kalma gibi uzun süreli travmatik yaşam deneyimlerini kapsamaktadır. Kompleks travmalar hem çocukluk ve ergenlik gibi önemli yaşam dönemlerinde meydana gelmesi hem de tekrarlı bir yapıda ve uzun süreli olması nedeni ile tek bir zamanda meydana gelen travmalardan birçok açıdan farklılaşmaktadır. Ancak bu durum tanı ve tedavi süreçlerinde göz önünde bulundurulmamaktadır. Bu makalede, kompleks travma kavramının ve ilişkili kavramların eleştirel biçimde ele alınması amaçlanmıştır. Bu kapsamda ilk olarak kompleks travmaların ne olduğu ve sonrasında görülen semptomların DSM’deki karşılığı ele alınmıştır. Daha sonra da son zamanlarda konuyla ilgili yürütülen ilgili araştırma bulgularına yer verilmiştir. Bu bağlamda sırasıyla ele alınan konular şunlardır: kompleks travma sonrasında görülen semptomların tek bir travma sonrasında görülen semptomlardan nitelik ve nicelik olarak nasıl farklılaştığı; tanı sistemlerinde kompleks travma kavramını ayırt edilmemesi sebebiyle ortaya çıkan eş tanı oranının artması; kompleks travmanın sekellerinin yakalanması için geliştirilen gelişimsel travma bozukluğu ve ilgili araştırma bulgularıdır. Son olarak kompleks travmanın eksikliğinin olası sonuçları, bu doğrultuda geliştirilen bir tanının olası faydaları ve çözüm önerileri tartışılmıştır.

Key words: erken dönem travmalar, kompleks travma, travma sonrası stres bozukluğu