Abstract

Bu araştırma, Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması (TIMSS 2011) uygulamasına katılan Singapur, Güney Kore, Japonya, İngiltere ve Türkiye’den oluşan 5 ülkenin 8. sınıf öğrencilerinin fen başarılarıyla, bu öğrencilerin kendi özellikleri ve fen bilgisi öğretmenlerinin özellikleri arasında nasıl bir ilişki olduğunu incelemektir. Uluslararası ölçme-değerlendirme çalışmalarının temel amacı, öğrencilerin bilgi ve beceri düzeylerini ölçerek eğitim sisteminin çıktılarına ilişkin değerlendirme yapılabilmesine olanak sağlamaktır. Çalışmada verilerin analizi Hiyerarşik Lineer Modelleme (HLM) analiz yöntemi ile yapılmıştır. Çalışmada öğrenci fen başarı puanlarının ölçüsü olan 5 makul değer bağımlı değişken olarak seçilmiş ve öğrencilerin ebeveynlerinin eğitim durumları, öğrencinin eğitim hedefi ve öğrencilerin okul yaşamını aileleri ile paylaşımı öğrenci düzeyi yani birinci düzeyde kontrol değişkenleri olarak kullanılmıştır. İkinci düzey değişken olarak seçilen öğretmen değişkenleri ise üç grup altında toplanmıştır. Bunlar; (1) öğretmenin demografik özellikleri (2) öğretmenin ders işleme ve öğretmenliği ile ilgili özellikler (3) öğretmenin son iki yılda aldığı mesleki gelişim etkinliklerine katılma indeksleridir. Çalışmada öğrenci fen başarısını açıklayan öğretmen düzeyi varyans oranı %7.5 (Güney Kore) - %56 (İngiltere) aralığında bulunmuştur. TIMSS 2011 uygulamasında Türkiye’de öğrencilerin fen başarısı varyansının %28.5’inin öğretmen değişkenleri, kalanının ise öğrenci değişkenleri ile açıklanabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmaya dâhil edilen değişkenler arasında bu başarıyı Türkiye’de anlamlı düzeyde etkileyen öğretmen özellikleri; (i) iş doyumu, (ii) derste bilgisayar kullanımı ve (iii) bilgi teknolojileri üzerine almış oldukları mesleki gelişim etkinliklerine katılma indeksi olarak bulunmuştur.

Key words: Fen bilgisi, Öğretmen ve öğrenci özellikleri, Öğrenci fen başarısı, HLM analizi, TIMSS